Valutamarkt: veilige havens krijgen concurrentie

Zijn de klassieke veilige havens - de dollar, de frank en de yen - echt zo veilig? Momenteel komen ook grondstoffenvaluta's steeds meer in het vizier van valutahandelaren.

Conflict Rusland-Oekraïne doet vlucht naar veilige havens toenemen

Naast de uitbraak van de COVID-pandemie nemen nu ook de geopolitieke risico's toe, waardoor de vluchtbewegingen naar veilige havens toenemen. De vlucht van risicovolle beleggingen naar stabielere activa kan momenteel niet alleen op de valutamarkt worden waargenomen, maar ook op de aandelen- en obligatiemarkten. Op de valutamarkt worden de dollar, de frank en de yen traditioneel benaderd in tijden van onzekerheid.

De laatste tijd zien wij echter ook hier een divergentie tussen de drie voornoemde valuta's. De JPY/USD staat momenteel op het laagste peil in meer dan zes jaar en is sinds het begin van het jaar met ongeveer 8 procent gedeprecieerd. Ook de Zwitserse frank is sinds het begin van het jaar niet in waarde gestegen ten opzichte van de dollar en staat op een stabiele -2 procent sinds het begin van het jaar.

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne brengt echter ook andere valuta's op de voorgrond. Grondstoffenvaluta's zijn momenteel in trek en zouden deze trend in de verdere toekomst kunnen voortzetten. Zij zouden de groep van veilige toevluchtsoorden tijdelijk kunnen uitbreiden.

Wat maakt een munt tot een veilige haven?

Veilige havens werden tot dusverre bepaald door macro-economische factoren. Een stabiele economie, aanhoudend positieve handelsoverschotten en een laag of stabiel inflatiecijfer zijn factoren die van een munt een veilige haven maken. Politieke factoren spelen in feite een eerder ondergeschikte rol. Politieke neutraliteit kan in sommige gevallen echter een voordeel zijn. Japan, bijvoorbeeld, eist de door Rusland bezette Koerilen op. In de toekomst zou dit de yen minder aantrekkelijk kunnen maken als veilige haven in vergelijking met andere veilige havens zoals de frank. Het aanbod van veilige havens zou op korte termijn kunnen worden vergroot door bepaalde grondstoffenvaluta's die economisch gezond zijn.

Amerikaanse dollar stijgt in tijden van oorlog

Oorlogen hebben een directe invloed op de Amerikaanse dollar. Uit een studie van Allianz Global Investors blijkt dat de Amerikaanse dollar in de kwartalen na het uitbreken van een oorlog gewoonlijk met gemiddeld 2% stijgt. Momenteel staat de Amerikaanse dollarindex ongeveer 1,5% hoger sinds het uitbreken van de escalatie in Oekraïne, wat voorlopig het onderzoek van Allianz Global Investors bevestigt. De Amerikaanse dollar profiteert momenteel niet alleen van zijn stabiliteitsfunctie, maar ook van onder meer het restrictieve monetaire beleid van de Federal Reserve (FED). De stijgende rentevoeten zouden de Amerikaanse dollar moeten blijven ondersteunen.

US Dollar Index: Ontwikkeling sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne

Zwitserse frank houdt zijn belofte

De EUR/CHF laat in optocht zien dat de Zwitserse munt op dit moment nog steeds als veilige haven fungeert. Er kan echter ook worden vastgesteld dat de Zwitserse Nationale Bank (SNB) herhaaldelijk ingrijpt tegen de gevolgen van de kapitaalinstroom. Na het uitbreken van de oorlog in Oekraïne, was pariteit de pijngrens. Het is opmerkelijk dat in de huidige situatie de frank ten opzichte van de euro slechts aanzienlijk in waarde is gestegen, terwijl er ten opzichte van de dollar zelfs sprake was van een lichte depreciatie. Tijdens de Corona-crisis daarentegen steeg de frank zowel ten opzichte van de dollar als ten opzichte van de euro, maar werd hij door de SNB afgeremd. Hoewel de frank enkele parallellen vertoont met de yen, zoals een trage normalisering van het monetaire beleid en aanzienlijke overschotten op de lopende rekening, geef ik momenteel de voorkeur aan de frank boven de yen. Er zij ook op gewezen dat de inflatie in Zwitserland naar internationale normen nog steeds laag is, hetgeen de SNB ruimte geeft om de marktinterventie te verminderen.

Inflatie: Ontwikkeling sinds 2012

USD/JPY bereikt laagste punt in zes jaar

Voor de Japanse yen ligt de situatie heel anders. De yen bereikte in maart zijn laagste punt in zes jaar ten opzichte van de Amerikaanse dollar en was in deze onzekere situatie niet zo gewild als in het verleden gebruikelijk was. Daar zijn natuurlijk redenen voor, zoals de renteverhogingen door de Fed. Terwijl de Bank of Japan vasthoudt aan haar expansieve monetaire beleid, voert de FED de eerste meer restrictieve maatregelen uit, waardoor de US-dollar wordt ondersteund. Bovendien houdt de yen een klein geopolitiek risico in. Japan eist de door Rusland bezette Kuril-eilanden op, waardoor de yen minder aantrekkelijk zou kunnen worden als veilige haven.

USD/JPY – Chart

Valuta's van grondstoffen: De nieuwe veilige havens?

Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne op 24 februari hebben met name valuta's die gerelateerd zijn aan grondstoffen hiervan geprofiteerd. De Australische dollar of de Braziliaanse reals zijn geen veilige havens, maar zij behoren op dit moment duidelijk tot de winnaars. Grondstoffenvaluta's kunnen in de nabije toekomst sterk blijven. Dit komt doordat bijna alle landen tijd nodig hebben om hun kanalen voor de invoer van grondstoffen te reorganiseren. Ook de valuta's van energie- en voedselproducenten, zoals de Noorse kroon of de Canadese en Nieuw-Zeelandse dollar, zijn interessant.

Bitcoin ook een potentiële nieuwe veilige haven?

Bitcoin wordt in de media vaak gezien als een potentiële veilige haven. De munt moet zich echter eerst een paar decennia bewijzen als veilige haven. Sinds het uitbreken van de oorlog in Oekraïne is de Bitcoin ongeveer 25% in waarde gestegen. Wat hier veel interessanter is, is dat zeer anonieme cryptocurrencies, zoals de originele Monero - XMR in dezelfde periode met ongeveer 60% is gestegen. Ik kan dit voornamelijk verklaren door de sancties die in Rusland zijn opgelegd. Dit toont ook aan dat cryptocurrencies in de toekomst een andere vorm van veilige hemel zouden kunnen aannemen. Naar mijn mening hebben cryptocurrencies echter nog lang niet de status van veilige haven bereikt.

De valuta's van de frank en de dollar, d.w.z. de Amerikaanse dollar, de Canadese dollar, de Australische dollar en de Nieuw-Zeelandse dollar, zouden hun opwaartse tendens in het verdere verloop kunnen voortzetten. Met uitzondering van de frank zijn dit allemaal grondstoffenproducenten die economisch gezond zijn en geografisch ver verwijderd van de huidige conflictgebieden.