Welke factoren hebben invloed op de olieprijs?

Olie is een zeer gewilde grondstof. Het is een van de meest waardevolle grondstoffen, omdat het overgrote deel van de wereldwijde industrie ervan afhankelijk is. Het is echter ook een van de meest onstabiele grondstoffen, omdat het zeer gevoelig reageert op geopolitieke gebeurtenissen.

Bovendien liggen de grootste olievelden in onstabiele gebieden, zoals het Midden-Oosten, Afrika en delen van Zuid-Amerika. Het is dus goed te verklaren dat de olieprijs constant in beweging is.

Om de bewegingen van de olieprijs te kunnen begrijpen, is het belangrijk om een goed begrip te hebben van de relatie tussen vraag en aanbod. De prijzen gaan omhoog als de vraag toeneemt (en het aanbod gelijk blijft) en prijzen dalen als het aanbod toeneemt (en de vraag gelijk blijft). Met deze informatie in gedachten kunnen we bekijken wat de drijvende krachten zijn achter de vraag en het aanbod op de oliemarkt.

Aanbodfactoren die de olieprijs beïnvloeden

OPEC

OPEC, de Organisatie van olie-exporterende landen, is een kartel van 14 landen die aardolie exporteren. Het kartel is in dit geval een groep landen die zich in de OPEC hebben verenigd om de olieprijs op peil te houden door het aanbod te reguleren.

De OPEC reguleert het aanbod omdat olie een eindige grondstof is en veel landen toegang tot hun eigen olievelden en productiemiddelen hebben. De OPEC moet voorkomen dat landen tegen bodemprijzen gaan produceren en dat de reserves snel uitgeput raken. De OPEC is opgericht om de olieproductie te reguleren via quota, waardoor leden een goede prijs voor hun olie krijgen, ook al moeten ze op de korte termijn minder produceren. In 2018 zijn de OPEC-landen overeengekomen om de productie te beperken tot ongeveer 39 miljoen vaten ruwe olie per dag. Dit is meer dan een derde van de wereldwijde dagelijkse productie van ruwe olie.

De OPEC had vroeger een aanzienlijke invloed op de prijs en het aanbod van olie. Dit kwam sterk naar voren tijdens de oliecrisis van 1973 toen de wereldwijde prijs voor ruwe olie bijna verviervoudigde, omdat de OPEC beperkingen oplegde aan de toevoer naar bepaalde landen. Meer recentelijk heeft de OPEC echter gewaarschuwd dat de oliemarkt afstevent op een overschot vanwege de groeiende Amerikaanse frackingindustrie. De groei van deze industrie heeft ervoor gezorgd dat de OPEC de laatste tien jaar minder invloedrijk is geworden.

Momenteel werkt de OPEC ook samen met niet-lid Rusland. Het land heeft de afgelopen jaren meerdere malen ingestemd om de productie te beperken. In december 2018 zijn ze overeengekomen om 228.000 vaten per dag te produceren.

Olieproducerende landen die geen lid zijn van de OPEC

De VS, Canada en China zijn wereldwijd de drie grootste olieproducenten die geen lid zijn van de OPEC. De VS is wereldwijd de grootste producent met een productie van 13 miljoen vaten per dag in 2017.

Dan is er ook nog de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO), waarvan de leden dagelijks gezamenlijk 24 miljoen vaten produceren. In totaal produceren de landen die niet bij de OPEC zijn aangesloten gezamenlijk ongeveer 53 miljoen vaten ruwe olie per dag.

Exogene schokken

Gebeurtenissen die economen niet kunnen verklaren of beïnvloeden, zoals natuurrampen, oorlogen en geopolitieke kwesties, kunnen allemaal van invloed zijn op de olieprijs. Toen bijvoorbeeld orkaan Katrina in 2005 toesloeg aan de Amerikaanse kust, werden belangrijke olieleidingen beschadigd, waardoor in Amerika een oliecrisis ontstond. Als gevolg hiervan steeg tussen 29 augustus en 5 september 2005 de brandstofprijs met meer dan een halve dollar in bepaalde delen van het land.

Dit effect werd aangewakkerd door de media die suggereerden dat de brandstofvoorraad snel op zou raken. Hierdoor ontstonden lange files voor de benzinestations, omdat mensen hun tanks wilden vullen. De tekorten liepen dusdanig op, dat president George W. Bush 30 miljoen gallon brandstof uit de strategische reserves van Amerika vrijgaf om te voorkomen dat de brandstofprijzen verder uit de hand zouden lopen.

Vraagfactoren die de olieprijzen beïnvloeden

Wereldwijde economische prestaties

De belangrijkste drijvende krachten achter de vraag naar olie zijn de VS, Europa en China. Samen verbruiken deze drie regio's ongeveer 45 miljoen vaten ruwe olie per dag. De stabiliteit van hun economieën (en de wereldwijde economische prestaties) kunnen de olieprijs dan ook aanzienlijk beïnvloeden.

Zo leidde de financiële crisis van 2008 tot een vertraging in de industrie en nam de behoefte aan olie af. Omdat het aanbod niet evenredig afnam, daalde de prijs van Brent Crude met meer dan $ 100 in een periode van vijf maanden.

Wanneer de industrie zich echter herstelt, wat meestal wel gebeurt, herstelt ook de olieprijs. Zo waren olieprijzen drie jaar na de crash van 2008 weer terug op het niveau van $ 100 per vat. Vanaf dat moment bleven de olieprijzen tot augustus 2014 boven de $ 85. Momenteel worden in de hele wereld ongeveer 98 miljoen vaten ruwe olie per dag verbruikt. Mede door de ontwikkeling van duurzame energiebronnen wordt gespeculeerd over de vraag of de vraag naar olie de komende jaren zo groot zal blijven.

Alternatieve energiebronnen

Landen worden zich steeds meer bewust van de voordelen van duurzame energiebronnen, zoals wind- en zonne-energie. Dit kan ertoe leiden dat de wereld minder afhankelijk wordt van olie. De opkomst van elektrische auto's en de toezeggingen van verschillende regeringen om de productie van nieuwe benzine- en dieselauto's in de komende jaren te beperken, hebben ook hun weerslag op de vraag.

Dit kan een lagere olieprijs opleveren als het aanbod niet meebeweegt. Het is echter zeer waarschijnlijk dat OPEC en andere olieproducerende landen bij een afnemende vraag ook het aanbod beperken, zodat de prijzen winstgevend blijven.

De EU heeft zich ten doel gesteld om in 2020 20% van de energie op te wekken uit duurzame bronnen. Landen zoals Denemarken streven ernaar om in 2050 volledig onafhankelijk te zijn van fossiele brandstoffen.

Beleggers die in de oliemarkt investeren, moeten de ontwikkelingen en toenemende populariteit van alternatieve energiebronnen goed in de gaten houden om ervoor te zorgen dat hun transacties aansluiten op de trends in de industrie.

De koers van de Amerikaanse dollar

Na de Conferentie van Bretton Woods in 1944 werd de Amerikaanse dollar gekoppeld aan de goudprijs en werd elke andere valutakoers gekoppeld aan de dollarprijs. De dollar werd zo een wereldwijde reservevaluta en olie wordt daarom gekocht en verkocht in Amerikaanse dollars. Hoewel de VS de dollar in 1971 hebben losgekoppeld van de goudprijs, wordt olie nog steeds in Amerikaanse dollars verhandeld.

Hierdoor heeft de dollarwaarde een enorm effect op de olieprijs. Met een sterke dollar zal de olieprijs (in elk geval nominaal) dalen als alle andere factoren gelijk blijven.

Omgekeerd zal de prijs van ruwe olie stijgen als de dollar er minder goed voorstaat.

Marktspeculatie

Olieprijzen worden beïnvloed door de futuresmarkt. Dat wil zeggen dat marktspeculaties over toekomstige gebeurtenissen de olieprijs kunnen beïnvloeden. Als China er bijvoorbeeld voor kiest om meer kerncentrales te bouwen, kan de vraag naar olie sterk afnemen.

Als daarnaast de wereldwijde frackingindustrie zou groeien, dan nemen de voorraden verder toe en nemen ook de speculaties op de oliemarkt toe. Verschillende landen, waaronder Frankrijk, Duitsland en Ierland, hebben fracking echter verboden. De groei en ontwikkeling van deze industrie als extra bron om olie te winnen is dus onzeker.

Hoe kan ik in olie investeren?

Om olie te traden moet een trader alle genoemde factoren in de gaten houden. Als u dus wilt kunnen speculeren over de olieprijs, moet u de OPEC-bijeenkomsten in de gaten houden en nieuws over ontwikkelingen die invloed hebben op de wereldwijde olievoorziening, zoals regelgeving met betrekking tot de frackingindustrie of duurzame energie.

Onthoud dat de oliemarkt misschien wel een van de meest instabiele markten ter wereld is. De prijs is sterk afhankelijk van politieke situaties en besluiten van wereldleiders en regeringen. Dit is vooral op dit moment actueel, nu de toekomst van de industrie onzeker lijkt.